Maleik Asit ve Fümerit Asit

Doymamış dikarboksilli asitlerin en önemlilerinden biri. Kimyaca adı etilendikarboksilli asittir. Maleik ve fumerik asit birbirinin izomeridir. Molekül formülleri C4H4O4'tür. Maleik asit cis, fumerik asit trans şekline sahiptir. Fumerik asit şahtere otunda, muhtelif mantarlarda ve ciğer otunda bulunur. Maleik asidin 150°C'de yalnız başına veya hidroklorik veya hidrobromik asit ile ısıtılmasından fumerik asit elde edilir. Fumerik asit aynı zamanda, suda veya alkolde çözünmüş piridin ile bromosüksinik asidin 210°C'de kaynatılmasından elde edilebilir. Ticari olarak ise şekerin fermantasyonunundan elde edilen Fumerik asit, küçük prizmalar ve iğnecikler şeklinde kristallere sahip olup, özellikle soğuk suda çözünmez. 200°C civarında bir sıcaklık aralığında sublime olur, kısmen de maleik anhidrit ve suya dönüşür.

Maleik asit (Cis-butendioik asit) maleik asidin 250°C'de ısıtılmasından ve benzenin katalitik oksidasyonundan elde edilir. Fumerik asit ile asetil klorür 100°C'de ısıtılırsa, yine maleik asit elde edilir. Maleik asit, monoklin prizma kristale sahib olup, 130°C'de erir ve 160°C'de kaynar. Bu sırada maleikanhidrite ve suya bozunur. Kolayca suda çözünür. Maleik asit, fumerik asitten daha kuvvetli bir asittir. Maleik asit kolayca hidrojenle birleşerek süksinik asidi meydana getirir.

Maleik asit alkit reçinelerinin imalatında kullanılır. Fumerik asitten de reçine yapılır. Ayrıca bu reçineler, boya, çabuk kuruyan mürekkep, tabii kuruyan yağlarda koruyucu olarak kullanılır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi