Çoğu zaman boya tamiri, görünümde ani bir iyileşme sağlayan ama gerçekte temel problemin orijinal boyaya verdiği hasarı gizleyen geçici bir çözümdür. Bunun anlamı tamirin denenmesi gerektiği değildir. Ancak prosedürlerinin zorunlulukları ve dikkat edilmesi gereken noktalar iyice anlaşılmalıdır.
Boyanın tamiri, evrensel ve dünya çapında bir uygulama olmasına rağmen, ilgili kişilerin genellikle mevcut zorluklardan ve nasıl engelleneceklerinden habersiz olduğu bir aktivitedir. Tesis yöneticileri, bakım personeli, deniz işletmecileri ve boyacılar genellikle boya tamirini doğal karşılarlar. Kabarcıklar varsa pas görünüyor ya da boyada laminasyon varsa ilk yapılacak korozyon ürünlerini ve hasar gören boyanın bir kısmını gidermek üzere biraz raspa ve kazıma ya da fırça temizliği ardından da bölgeyi tamir etmek için aynı boyadan bir miktar uygulanmaktadır. Bu pratik bir bakış açısıyla birkaç yerde iğne başı pas görüldüğünde boyayı kesen bazı bölgelerde paslı alanlar olduğunda kalan tüm boyalı alanlar iyi durumda görülüyorsa anlaşılır olabilir.
Ancak çoğu zaman boya tamiri görünümde ani bir iyileşme sağlayan ama gerçekte temel problemin orijinal boyaya verdiği hasarı gizleyen geçici bir çözümdür. Bunun anlamı tamirin denenmemesi gerektiği değildir. Ancak tamir prosedürlerinin zorlukları ve dikkat edilmesi gereken noktalar iyice anlaşılmıştır.
Boya Kusurlarının Tipleri:
Muhtemel tamir tehlikelerinin anlaşılmasına yardımcı olmak üzere ilk düşünce, mevcut boya kusurunun tipi olmalıdır.
Bazı Boya Kusurları:
1. Korozyon ara kat ve son kat boyanın hemen altında oluşması, genellikle boyada yetersiz yapışma sorunu nedeniyle ya da hatalı yüzey hazırlığı sebebiyle ortaya çıkar. En çok yapısal çeliklerde, köprülerde, kimyasal yapılar üzerindeki açık çeliklerde, açık deniz yapılarında vs. görülür.
2. Kabarcıklaşma, boya kusuru, zayıf yüzey hazırlığı, katodik ayrılma, yüzey kirliliği, vs. nedeniyle meydana gelen en basit yapışma problemidir. Kabarma durumu daha çok gemilerin dibi, balast tankları ve nakliye ya da depolama tanklarının içleri gibi sıvı içine batmış boyalarda bulunur. Ancak, aynı zamanda nemin yüksek olduğu ve yoğunlaşmanın sık yaşandığı yerlerde de görülür.
Tamir zorunluluklarının birçoğu, tamir
için kullanılan yöntemlerden
kaynaklanmaktadır.
3. Boya laminasyonu, diğer bir tip yapışma problemidir. Ancak kusur genellikle katlar arasındadır. Genellikle boya tamirinin denendiği, çoğunlukla da oksitlenerek ya da kimyasal olarak kürlenmiş boyanın söz konusu olduğu durumlarda karşılaşılır. Bezir yağlı boyalar bile tamir yüzeyi yeterince hazırlanmadığında lamine olacaktır. Önemli laminasyon problemleri olan boya tiplerinden bir tanesi kömür katranlı Epoksi boyalardır. Hem amin hem de poliamid ile kürlenen boyalar katran sızmasına ve katlar arasında güneş ışığına maruz kalmaya karşı çok hassastır. Epoksiler ve üretanlar gibi çok yoğun çözünmez bir şekilde kürlenen diğer boyanın da katlar arası yeniden boyama süresi aşıldığında laminasyon problemleri olabilir. Yüzey toz nem kimyasal çökelmeler ya da hava yoluyla gelen tuz deniz ortamı gibi sebeplerle kirlendiğinde tüm boyalar lamine olacaktır.
4. İğne başı paslanma, boya kusurunun ilk işareti olabilir. Tozlanma nedeniyle incelme ya da aşınma ile filmin koruma sağlayamayacağı kalınlığa inmesi, yeterli kalınlıkta olmayan hatalı boya uygulaması ya da orijinal uygulama sırasında hava boşlukları oluşması gibi sebepleri olabilir. İğne başı paslanma, galvanizli, organik,çinko zengini ya da inorganik çinko boyaların genel yaşlanma kusurudur. Neredeyse her türlü endüstriyel ya da deniz yapısında bulunabilirler.
5. Tozlanma Yaşlanmış çoğu boyada görülebilir. Birincil olarak havadan kaynaklanır ve bu yüzden genellikle boyalı yapıların dış yüzeyinde bulunur.
Hasarlı Alanların Spot Raspası è
Tamir zorluklarının birçoğu, tamir için kullanılan yöntemlerden kaynaklanmaktadır. Bu yöntemlerin çoğunluğu yüzey raspa ile Sa2½ veya Sa3 seviyesinde temizledikten sonra boya uygulanmasının yapıldığının öğrenildiği derslere kadar gitmektedir. Bu tür bir yüzey elde etmek için tercih edilecek yöntem raspadır ve tamir gerektiğinde de ilk düşünülen, boyanın hasarlı bölümlerinin raspa edilmesi ve temizlenen kısma orijinal boyanın tekrar uygulanmasıdır. Maalesef yeni uygulamada tercih edilen prosedür, boya tamiri söz konusu olduğunda bazı tehlikeler içerir. İlk olarak, çelik yapı, tank, gemi veya köprü artık bitmiş bir birim olarak bulunmaktadır bu yüzden raspa el ile gerçekleştirilmelidir. Metal olman malzeme kullanılarak yapılmalı ve genellikle iskele ya da cherry-picker kullanılmalıdır. Çelik Grit ya da shot uygun değildir çünkü malzeme kaybı yüksek olacaktır. Boyanın tamiri söz konusu olduğunda birçok spesifikasyonda yapılan tanım spot raspadır.
Spot Raspada Tamir Problemleri Nelerdir?
İlk olarak, raspa prosedürü yüzeyin temizlenme ve boyanın sökülme yöntemi olarak darbe kullanılır. Darbe ile parçalara ayrıldığında raspanın darbesi ve süpürme etkisi temizleme işlemini gerçekleştirir. Raspanın darbesi, boya tamirinin engellenemeyecek problemlerden birisidir. Spesifikasyonda belirtilen prosedür paslı alanın spot raspa edilmesi, alanı çevreleyen boyanın kenarlarının yumuşatılması, boyanın kalanını kirden, tozdan ve diğer yüzey kirlerinden arındırmak ve boya için yüzeyin hafifçe pürüzlendirmesini sağlamak üzere süpürme raspa edilmesidir. Bu hafif aşındırma, alkidler, bazı epoksiler ve bazı poliüretanlar için geçerlidir.
Raspa prosedürü, paslı alanların giderilmesi için iyidir. Bununla beraber, etkin olabilmesi için, tüm korozyon ürünlerinin giderilmesi gerekir (Sa2½ - Sa3) Çünkü aşındırılmış yüzey, korozyonun devam etmesi açısından kalan eski boya katmanlarının altındaki alana göre daha hassastır.
Tamir problemlerini öncelikli olarak raspa edilmiş alan ve eski boya arasında bulunan ve yumuşatılmış olması gereken geçiş bölgesi ile hafifçe pürüzlü hale getirilmesi gereken alanda ortaya çıkar.
Bu alanlarda raspanın darbesi, özellikle çapraz bağlı ve kırılgan boyaların söz konusu olduğunda, boyanın darbe ile çatlamasına ve darbe alanında boyanın yapışmasında azalma eğilimi göstermesine sebep olabilir.
Bu zayıf yapışma genellikle tamir boyası uygulandığında ortaya çıkar. Boyanın kenarları kabarır ve kıvrılır, alanın etkinliğinde bir soru işareti yaratırken görünümü de bozulur. Yumuşatılmış kenar aşındırıcı etkiye korozyona uğramış bölgeden daha kolay maruz kalacak kısım olduğundan bu etkiye en açık kısımdır. Yumuşatılmış kenar hemen ötesindeki boya alanında aynı zamanda raspa darbelerinden kaynaklanan yıldız çatlaklar da olabilir. Boyada delikli bir nokta yapar ve alanın yapışması ile ilgili soru işareti yaratır.
Ardından bu noktalar tamir edilen bölgenin hasar vermesine sebep olacak odak noktası olabilir. Bu bölgede hasarın odak noktası olması, tamir edilmiş birçok bölgenin yakınında önceki pasın meydana geldiği yerde ama bu alanı çevreleyen bir daire şeklinde eski boya raspa ile yumuşatıldığı bölgede tekrar problem yaratığının bir kanıtıdır. Kurunun sebebi, orijinal boyanın yanmasındaki zayıflama ve yeni uygulanan tamir boya orijinal filmin içinde yüzeye doğru yeterince girerek bölgede gerekli yapışmayı sağlamakta zorlanmasıdır. Aynı zamanda raspa edilen alanla yumuşatılmış kenar dışında kuvvetli yapışmaya sahip bölge arasında bir alandır. Boya kuruyup kürlendikçe, gerilimler özel geçiş alanındaki yapışmayı azaltacaktır.
Bu zorlukları göz önünde bulundurarak bunun gibi tamir için tavsiye edilen
prosedür nedir?
0,2-0,5mm gibi ince raspa malzemesi kullanarak boya parçacıklarının boya üzerindeki etkisini engelleyin.
Normal raspa prosedürü ile korozyona uğrayan raspa ederek tercihen Sa2½ - Sa3 seviyesine göre korozyona uğramış çok noktanın olduğu alanlarda raspa değil tam raspa uygulanmaktadır. Geçiş alanı bir daire taş kullanılarak yumuşatılmalıdır.
Bozulmamış boyayı temizlemek ve hafifçe pürüzler getirmek için çok ince kum kullanmaya devam edilir. Mevcut boyayı yüzeyden yaklaşık 1m uzaklıktan sürer.
Yüzeye iyi nüfus edecek bir astar uygulayın Epoksi tutucu astar ya da Epoksi mastik olabilir.
Astarın mekanik olarak uygulanması ıslanmaya ve astarın boyanın delikli yumuşatılmış nüfus etmesine yardımcı olur.
Hasarlı Alanlara UHP Su Jeti
Su jeti, boya bütünlüğüne raspanın gösterdiği darbe etkisini göstermez. Bu nedenle spot temizlemek mümkündür ve yumuşatma çok daha emniyetlidir. Dahası su jeti tuz kirliliğini de temizler.
Pasın uygun şekilde temizlenebilmesi için UHP aralığında (>1700 Bar) basınç gereklidir.
Boya sadece ayrık bir bölgede önemsiz bir kusur gösteriyorsa, özellikle bunun raspa edilmesi, kumun sekmesi nedeniyle sağlanacak faydadan daha fazla zarar meydana getirecektir.
Hasarlı Alanların Elektrik Zımparası
Boyadaki bozulmanın ciddiyetine bağlı olarak, diğer yüzey hazırlığı yöntemleri de kullanılabilir. Özellikle boya sadece ayrık bir bölgede önemsiz bir kusur gösteriyorsa, özellikle bunu raspa edilmesi, kumun sekmesi nedeniyle sağlanacak faydadan daha fazla zarar meydana getirecektir. Elektrikli zımparalar, kum raspası kadar temiz bir yüzey bırakmasa da, aylık korozyon noktalarının (iğne başı pas noktaları ya da küçük boya çatlakları) etkin bir şekilde temizlenmesi ve yumuşatılmasını sağlarken, çevreleyen sağlam boyadan hasar yaratmaz. İğne tabancaları gibi darbeli ekipmanlar, korozyona uğramış küçük ve karmaşık alanlarda (perçinler, cıvata başları, kaynaklar, vs) etkilidir. Ancak boya kenarının yumuşatılmasında dairesel zımpara kadar etkin değildir. Bir tanesinin yalnız kullanılmasına göre iki ekipmanın kombinasyonu daha etkili olabilir. Mekanik temizlik yöntemi kullanılacağı zaman iyi nüfuz eden ve yüksek kalınlıkta bir astarın, örneğin bir Epoksi mastiğin tamir alanına fırça ile uygulanması en etkili sonucun elde edilmesi için önemlidir.
Boya Tamirinin Zamanlanması
Boya tamir edilecekse, tamirin zamanlaması kritiktir. Küçük kenar korozyonları ve belki birkaç izole iğne başı pas görülmeye başlanan boya, muhtemelen oldukça kolay tamir edilebilir. Korozyona uğramış alanların sayısı azdır, tamir edilecek alanlar küçüktür. Bu yüzden sağlam boyanın göreceği muhtemel hasar en az seviyede tutulmuştur. Tamire erken başlandığında, hafifçe korozyona uğramış kenarların ya da izole iğne başı pasların çoğunun çaresine mekanik yüzey hazırlığı yöntemleri ile bakılabilir. Böylelikle ileride tüm boyanın hasar görmesi engellenmiş olur. Bu erken gerçekleştirilen tamir, etkin tedavi için en iyi şans ve boya ömrünün ilave bir süre için daha arttırılmasını sağlayacak en iyi yoldur. Boyanın, korozyonun aşırılaşması ile so0n derece bozulmasına izin verildiğinde, hem kenarlarda hem de düz yüzeyde, boyanın altının kötü şekilde oyulduğu yerlerde başarılı bir tamir şansı oldukça azalmıştır. Eğer boyadaki bozulmaya uzun bir süre göz yumulmuşsa, mevcut boyanın tamir edilmesindense tüm boyanın yenilenmesi daha az maliyetli olacaktır. Bu durumla büyük, karmaşık bir yapıda karşılaşıldığında, tamirin hafifçe korozyona uğramış bölgelerde yoğunlaştırılması ve kötü durumdaki alanların tamamıyla yenilenecek duruma gelene kadar bırakılması en iyi uygulama olacaktır. Prosedürün en iyi uygulanma yöntemi, boya tamiri söz konusu olduğunda, mümkün olan en kısa sürede başlanarak korozyona uğramış alanlar en az seviyede tutulmalı ve bu uygulamaya boya ömrünün tamamında devam edilmelidir. Bu tür bir prosedür malzeme olarak toplam boya ömrüne ve karşılığında da yapının ömrüne katkıda bulunacaktır.
Boya tamir edilecekse, tamirin zamanlaması kritiktir. Küçük kenar korozyonları ve belki birkaç izole iğne başı pas görülmeye başlanan boya, muhtemelen oldukça kolay tamir edilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder